"Παιχνίδι ρόλων (Role Play)"
Ορισμός
Το παιχνίδι ρόλων αποτελεί μια εναλλακτική τεχνική διδασκαλίας η οποία έχει χρησιμοποιηθεί για εκπαιδευτικούς λόγους, από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα, για τη διδασκαλία ενός πλήθους γνωστικών θεμάτων. Οι σύγχρονες θεωρίες μάθησης αναγνωρίζουν τρεις βασικούς παράγοντες που ευνοούν τη μάθηση, (α) την ενεργητική συμμετοχή των εκπαιδευόμενων, (β) τη συνεργασία μεταξύ των εκπαιδευομένων και (γ) τη χρήση δραστηριοτήτων που έχουν νόημα (Βοσνιάδου 2000, Walberg & Paik 2000). Μια τεχνική διδασκαλίας που συγκεντρώνει όλους αυτούς τους παράγοντες και είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για τη διδασκαλία επιστημονικών εννοιών είναι το παιχνίδι ρόλων. Σύμφωνα με την τεχνική αυτή μια ομάδα εκπαιδευόμενων, στην οποία μπορεί να συμμετέχει και ο καθηγητής, αναλαμβάνει την αναπαράσταση μιας λειτουργίας ή ενός γεγονότος με στόχο τη μάθηση. Το παιχνίδι ρόλων σαν τεχνική διδασκαλίας συνδυάζει την ενεργητική συμμετοχή των συμμετεχόντων με τη συνεργατική και βιωματική μάθηση στα πλαίσια μιας εκπαιδευτικής δραστηριότητας που απεικονίζει μια πραγματική κατάσταση. Οι συμμετέχοντες ενθαρρύνονται να εμπλακούν φυσικά και νοητικά στη διαδικασία μάθησης, να εκφράσουν τις αντιλήψεις τους μέσα σε ένα ασφαλές επιστημονικό πλαίσιο και να οικοδομήσουν τη γνώση τους σε δύσκολες, αφηρημένες και σύνθετες έννοιες της επιστήμης (Taylor 1987).
Παρουσίαση - κριτική μιας εφαρμογής.
Η εκπαιδευτική τεχνική "Παιχνίδι Ρόλων (Role Play)", εφαρμόστηκε από εμένα και τις συναδέλφους Κατερίνα Ασημακοπούλου και Χρύσα Σιλιγάρδου, χρησιμοποιώντας το λογισμικό Second Life, στο μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας για την παραλογή "Του νεκρού αδερφού", που διδάσκεται στην Α' Λυκείου. Η όλη διαδικασία υλοποιήθηκε στα πλαίσια του μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών Ψηφιακές Τεχνολογίες στην Εκπαίδευση του ΘΕΠΑΕ και συγκεκριμένα στο μάθημα «Συνεργατική μάθηση και Νέες Τεχνολογίες».
- Στάδια εξέλιξης της τεχνικής:
- Εξήγηση στόχων του παιχνιδιού. Τι πρόκειται να εξεταστεί, για ποιο λόγο γίνεται η άσκηση
- Επιδίωξη κλίματος εμπιστοσύνης. Πρέπει τα μέλη να έχουν γνωριστεί καλά πριν εφαρμοστεί ώστε να αποφευχθούν οι ντροπές και εμψύχωση των εκπαιδευομένων, τονίζοντας τα οφέλη που θα προκύψουν
- Εμψύχωση των εκπαιδευομένων, τονίζοντας τα οφέλη που θα προκύψουν
- Παρουσίαση των κανόνων του παιχνιδιού, οι μαθητές χωρίζονται σε 4 ομάδες των 5 ατόμων
- Ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει την ιστορία διαβάζοντας το κείμενο. Στην ιστορία εμπεριέχονται οι εξής ρόλοι: Κωνσταντής, Αρετή, Αστερόπη, Αφηγητής, πουλιά. Δημιουργούνται καρτέλες ρόλων
- Οι εκπαιδευόμενοι καλούνται να επιλέξουν εθελοντικά τους ρόλους και να μετατρέψουν το κείμενο σε πεζο λογο, έχοντας την δυνατοτητα να αυτοσχεδιάσουν
- Οι παίκτες υποδύονται τους ρόλους τους όσο πιο πιστά μπορούν (εκφράσεις, συναισθήματα κλπ). Δεν επιτρέπονται σχόλια, παρεμβολές, κλπ. Ο εκπαιδευτικός απλά παρακολουθεί χωρίς παρεμβάσεις
- Το παιχνίδι τελειώνει όταν επιτευχθεί ο στόχος της άσκησης, δηλαδή όταν η καθε ομάδα δημιουργήσει από ένα βίντεο.
- Στο τέλος γίνονται σχόλια στο βίντεο της κάθε ομάδας, για να προκύψει ένα τελικό προϊόν που να τους ικανοποιεί όλους
- Όσο προβάλλεται το υλικό κάθε ομάδας, οι υπόλοιπες ως παρατηρητές γράφουν τα σχόλιά τους σε πίνακα ανάλυσης που τους έχει δώσει ο εκπαιδευτικός
- Οι παίκτες βγαίνουν από τους ρόλους τους και σχολιάζουν την εμπειρία τους από το παιχνίδι, ώστε να επιστρέψουν ομαλά στη προηγούμενη θέση τους, ως εκπαιδευόμενοι
- Οι παρατηρητές παρουσιάζουν όσα έγραψαν στον πίνακα ανάλυσης και ακολουθούν τα σχόλια των παικτών.
- Ο εκπαιδευτής σημειώνει τις γνώμες που διατυπώνονται. Αν το αποτέλεσμα δεν κρίνεται ικανοποιητικό, ο εκπαιδευτής αναλύει τα αίτια της αποτυχίας της άσκησης
- Προβαίνει σε συνθετική επεξεργασία όσων ειπώθηκαν
- Σχολιασμός εφαρμογής:
Με βάση τα σχόλια των συναδέλφων, παρατηρήσαμε ότι η συγκεκριμένη εφαρμογή είχε μεγάλη επιτυχία, προκάλεσε το ενδιαφέρον όλων και ιδιαίτερα στο σημείο όπου έγινε η παρουσίαση του βίντεο που δημιουργήσαμε ως ενδεικτικό παράδειγμα στο Second Life. Από την άλλη ειπώθηκε ότι μπορεί να αποτελεί μία χρονοβόρα διαδικασία, αλλά το γεγονός ότι οι μαθητές θα δουλέψουν και εκτός σχολικής αίθουσας, διευκολύνει την κατάσταση.
Σας ευχαριστώ πολύ Κατερίνα και Χρύσα για την υπέροχη συνεργασία!
- Στάδια εξέλιξης της τεχνικής:
- Εξήγηση στόχων του παιχνιδιού. Τι πρόκειται να εξεταστεί, για ποιο λόγο γίνεται η άσκηση
- Επιδίωξη κλίματος εμπιστοσύνης. Πρέπει τα μέλη να έχουν γνωριστεί καλά πριν εφαρμοστεί ώστε να αποφευχθούν οι ντροπές και εμψύχωση των εκπαιδευομένων, τονίζοντας τα οφέλη που θα προκύψουν
- Εμψύχωση των εκπαιδευομένων, τονίζοντας τα οφέλη που θα προκύψουν
- Παρουσίαση των κανόνων του παιχνιδιού, οι μαθητές χωρίζονται σε 4 ομάδες των 5 ατόμων
- Ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει την ιστορία διαβάζοντας το κείμενο. Στην ιστορία εμπεριέχονται οι εξής ρόλοι: Κωνσταντής, Αρετή, Αστερόπη, Αφηγητής, πουλιά. Δημιουργούνται καρτέλες ρόλων
- Οι εκπαιδευόμενοι καλούνται να επιλέξουν εθελοντικά τους ρόλους και να μετατρέψουν το κείμενο σε πεζο λογο, έχοντας την δυνατοτητα να αυτοσχεδιάσουν
- Οι παίκτες υποδύονται τους ρόλους τους όσο πιο πιστά μπορούν (εκφράσεις, συναισθήματα κλπ). Δεν επιτρέπονται σχόλια, παρεμβολές, κλπ. Ο εκπαιδευτικός απλά παρακολουθεί χωρίς παρεμβάσεις
- Το παιχνίδι τελειώνει όταν επιτευχθεί ο στόχος της άσκησης, δηλαδή όταν η καθε ομάδα δημιουργήσει από ένα βίντεο.
- Στο τέλος γίνονται σχόλια στο βίντεο της κάθε ομάδας, για να προκύψει ένα τελικό προϊόν που να τους ικανοποιεί όλους
- Όσο προβάλλεται το υλικό κάθε ομάδας, οι υπόλοιπες ως παρατηρητές γράφουν τα σχόλιά τους σε πίνακα ανάλυσης που τους έχει δώσει ο εκπαιδευτικός
- Οι παίκτες βγαίνουν από τους ρόλους τους και σχολιάζουν την εμπειρία τους από το παιχνίδι, ώστε να επιστρέψουν ομαλά στη προηγούμενη θέση τους, ως εκπαιδευόμενοι
- Οι παρατηρητές παρουσιάζουν όσα έγραψαν στον πίνακα ανάλυσης και ακολουθούν τα σχόλια των παικτών.
- Ο εκπαιδευτής σημειώνει τις γνώμες που διατυπώνονται. Αν το αποτέλεσμα δεν κρίνεται ικανοποιητικό, ο εκπαιδευτής αναλύει τα αίτια της αποτυχίας της άσκησης
- Προβαίνει σε συνθετική επεξεργασία όσων ειπώθηκαν
- Σχολιασμός εφαρμογής:
Με βάση τα σχόλια των συναδέλφων, παρατηρήσαμε ότι η συγκεκριμένη εφαρμογή είχε μεγάλη επιτυχία, προκάλεσε το ενδιαφέρον όλων και ιδιαίτερα στο σημείο όπου έγινε η παρουσίαση του βίντεο που δημιουργήσαμε ως ενδεικτικό παράδειγμα στο Second Life. Από την άλλη ειπώθηκε ότι μπορεί να αποτελεί μία χρονοβόρα διαδικασία, αλλά το γεγονός ότι οι μαθητές θα δουλέψουν και εκτός σχολικής αίθουσας, διευκολύνει την κατάσταση.
Σας ευχαριστώ πολύ Κατερίνα και Χρύσα για την υπέροχη συνεργασία!
Μεταφερσιμότητα - Προτεινόμενες χρήσεις Ψ.Τ.
Προτεινόμενες εφαρμογές
Οι εκπαιδευόμενοι
υποδύονται ρόλους που συνδέονται με
μια εξεταζόμενη κατάσταση ή στον
κοινωνικό τομέα, με στόχο μέσα από το
βίωμα να κατανοήσουν βαθύτερα τόσο την
κατάσταση όσο και τις αντιδράσεις τους
σε αυτήν. Εφαρμόζεται
κυρίως όταν επιδιώκεται η ανάλυση
προβληματικών ή συγκρουσιακών καταστάσεων,
που αφορούν τις ικανότητες, τις στάσεις,
την επικοινωνία, τη συμπεριφορά. Γενικότερα, ενδείκνυται για φιλολογικά μαθήματα, όπως στην Νεοελληνική Λογοτεχνία, για την παρουσίαση των χαρακτήρων και των συναισθημάτων.
Παράδειγμα:
Παράδειγμα:
Πηγές
_.doc | |
File Size: | 120 kb |
File Type: | doc |
791.pdf | |
File Size: | 953 kb |
File Type: |