"Καταιγισμός Ιδεών (Brainstorming)"
Ορισμός
Πρόκειται για μια συμμετοχική διαδικασία κατά τη διάρκεια
της οποίας οι μαθητές ανακαλούν συνειρμικά προϋπάρχουσες αντιλήψεις και
προβαίνουν σε ελεύθερη και αυθόρμητη έκφραση ιδεών για ένα θέμα (ζήτημα ή
κεντρική έννοια) διερευνώντας με αυτόν τον τρόπο τις ποικίλες διαστάσεις και τις
πολλαπλές πτυχές του. Δεν απαιτεί από τους μαθητές να έχουν ειδικές
γνώσεις όσον αφορά το θέμα μελέτης και επιτρέπει στον κάθε μαθητή να εκφραστεί
για το θέμα, χωρίς να αξιολογηθεί, ανακαλώντας προϋπάρχουσες ιδέες σχετικά με
αυτό. Οι εκφραζόμενες ιδέες μπορεί να μη συμβαδίζουν με τις προσδοκίες του
εκπαιδευτικού, μερικές μπορεί και να έχουν λίγο ή καθόλου σχέση με το θέμα,
ωστόσο με την τεχνική αυτή δημιουργείται μια τράπεζα ιδεών που αξιοποιούνται
δημιουργικά στη συνέχεια των εργασιών. Η τεχνική αυτή προέρχεται από τις εποικοδομητικές προσεγγίσεις
διδασκαλίας (constructivism), σύμφωνα με τις οποίες ο μαθητής δεν μπορεί να
θεωρείται tabula rasa όταν εισάγεται στο περιεχόμενο νέων θεμάτων. Ο μαθητής έχει
κάποιες διαμορφωμένες ιδέες (γνώσεις, δεξιότητες και στάσεις) οι οποίες έχουν
αναπτυχθεί από την αλληλεπίδραση με το φυσικό και κοινωνικό-πολιτισμικό
περιβάλλον του.
της οποίας οι μαθητές ανακαλούν συνειρμικά προϋπάρχουσες αντιλήψεις και
προβαίνουν σε ελεύθερη και αυθόρμητη έκφραση ιδεών για ένα θέμα (ζήτημα ή
κεντρική έννοια) διερευνώντας με αυτόν τον τρόπο τις ποικίλες διαστάσεις και τις
πολλαπλές πτυχές του. Δεν απαιτεί από τους μαθητές να έχουν ειδικές
γνώσεις όσον αφορά το θέμα μελέτης και επιτρέπει στον κάθε μαθητή να εκφραστεί
για το θέμα, χωρίς να αξιολογηθεί, ανακαλώντας προϋπάρχουσες ιδέες σχετικά με
αυτό. Οι εκφραζόμενες ιδέες μπορεί να μη συμβαδίζουν με τις προσδοκίες του
εκπαιδευτικού, μερικές μπορεί και να έχουν λίγο ή καθόλου σχέση με το θέμα,
ωστόσο με την τεχνική αυτή δημιουργείται μια τράπεζα ιδεών που αξιοποιούνται
δημιουργικά στη συνέχεια των εργασιών. Η τεχνική αυτή προέρχεται από τις εποικοδομητικές προσεγγίσεις
διδασκαλίας (constructivism), σύμφωνα με τις οποίες ο μαθητής δεν μπορεί να
θεωρείται tabula rasa όταν εισάγεται στο περιεχόμενο νέων θεμάτων. Ο μαθητής έχει
κάποιες διαμορφωμένες ιδέες (γνώσεις, δεξιότητες και στάσεις) οι οποίες έχουν
αναπτυχθεί από την αλληλεπίδραση με το φυσικό και κοινωνικό-πολιτισμικό
περιβάλλον του.
Παρουσίαση - Κριτική μιας Εφαρμογής
Η εκπαιδευτική τεχνική "Καταιγισμός Ιδεών (Brainstorming)", εφαρμόστηκε από την συνάδελφο Μαρία Ξανθούλη, στο μάθημα της Έκφρασης - Έκθεσης με θέμα "Θανατική ποινή". Η όλη διαδικασία υλοποιήθηκε στα πλαίσια του μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών Ψηφιακές Τεχνολογίες στην Εκπαίδευση του ΘΕΠΑΕ και συγκεκριμένα στο μάθημα «Συνεργατική μάθηση και Νέες Τεχνολογίες».
Στάδια εξέλιξης της τεχνικής:
- Επισήμανση των κανόνων της συγκεκριμένης τεχνικής και προτροπή για ελεύθερη έκφραση
- Διατύπωση ιδεών - απόψεων από τους μαθητές και καταγραφή των στοιχείων στον επεξεργαστή κειμένου (Word)
- Κατηγοριοποίηση των ιδεών που ειπώθηκαν
- Σύζητηση για τον τρόπο χρήσης των κατηγοριών αυτών, έτσι ώστε να δημιουργηθεί η δομή μιας έκθεσης
Σχολιασμός εφαρμογής:
Γενικότερα, θα λέγαμε ότι η εφαρμογή ήταν επιτυχημένη και η προσπάθεια της συναδέλφου εκτιμήθηκε ιδιαίτερα. Εντύπωση προκάλεσε το γεγονός ότι συμμετείχαν όλοι, εκθέτοντας ελεύθερα τις απόψεις τους, σχολιάζοντας και τεκμηριώνοντας τις ιδέες που προβάλλονταν. Προφανώς η σωστή στάση της Μαρίας απέναντι στον τρόπο εξέλιξης της διαδικασίας, το πολύ ενδιαφέρον θέμα που επέλεξε, καθώς και η χρήση του Word, όπου τονιζόταν οι σημαντικότερες λέξεις - φράσεις, βοήθησε στην επιτυχή εφαρμογή και στο να κρατηθεί το ενδιαφέρον αμείωτο. Ως αρνητικό στοιχείο επισήμανα το γεγονός ότι χάθηκε η αίσθηση του χρόνου και η τεχνική μετατράπηκε σε μέθοδο, έχασε με λίγα λόγια το νόημα της. Επίσης, θα ήθελα να δω την συγκεκριμένη εφαρμογή με ένα άλλο εργαλείο, πιο εντυπωσιακό από το Word.
Σε ευχαριστούμε πολύ Μαρία!
Στάδια εξέλιξης της τεχνικής:
- Επισήμανση των κανόνων της συγκεκριμένης τεχνικής και προτροπή για ελεύθερη έκφραση
- Διατύπωση ιδεών - απόψεων από τους μαθητές και καταγραφή των στοιχείων στον επεξεργαστή κειμένου (Word)
- Κατηγοριοποίηση των ιδεών που ειπώθηκαν
- Σύζητηση για τον τρόπο χρήσης των κατηγοριών αυτών, έτσι ώστε να δημιουργηθεί η δομή μιας έκθεσης
Σχολιασμός εφαρμογής:
Γενικότερα, θα λέγαμε ότι η εφαρμογή ήταν επιτυχημένη και η προσπάθεια της συναδέλφου εκτιμήθηκε ιδιαίτερα. Εντύπωση προκάλεσε το γεγονός ότι συμμετείχαν όλοι, εκθέτοντας ελεύθερα τις απόψεις τους, σχολιάζοντας και τεκμηριώνοντας τις ιδέες που προβάλλονταν. Προφανώς η σωστή στάση της Μαρίας απέναντι στον τρόπο εξέλιξης της διαδικασίας, το πολύ ενδιαφέρον θέμα που επέλεξε, καθώς και η χρήση του Word, όπου τονιζόταν οι σημαντικότερες λέξεις - φράσεις, βοήθησε στην επιτυχή εφαρμογή και στο να κρατηθεί το ενδιαφέρον αμείωτο. Ως αρνητικό στοιχείο επισήμανα το γεγονός ότι χάθηκε η αίσθηση του χρόνου και η τεχνική μετατράπηκε σε μέθοδο, έχασε με λίγα λόγια το νόημα της. Επίσης, θα ήθελα να δω την συγκεκριμένη εφαρμογή με ένα άλλο εργαλείο, πιο εντυπωσιακό από το Word.
Σε ευχαριστούμε πολύ Μαρία!
Μεταφερσιμότητα - Προτεινόμενες χρήσεις Ψ.Τ.
Προτεινόμενες εφαρμογές
Ο καταιγισμός ιδεών εφαρμόζεται συνήθως στην αρχή της προσέγγισης ενός
γνωστικού αντικειμένου με στόχο να διαπιστωθεί το επίπεδο των μαθητών, να
διερευνηθούν οι συνιστώσες του ή να γίνει διασαφήνιση ενός ή περισσοτέρων
εννοιών ή ενός ορισμού. Μπορεί επίσης να εφαρμοστεί στην αρχή μιας διδακτικής
ενότητας, στο πλαίσιο μιας δραστηριότητας διερεύνησης ή ακόμα και σε κάποια
στιγμή όπου μειώνεται η διάθεση της ομάδας για συμμετοχή. Η τεχνική αυτή
εφαρμόζεται συνήθως στην ομάδα μιας σχολικής τάξης με συντονιστή τον
εκπαιδευτικό αλλά μπορεί επίσης να διεξαχθεί σε υποομάδες, οπότε ο συντονιστής
είναι ένα από τα μέλη. Οι ιδέες παρουσιάζονται σε μικρό χρονικό διάστημα. Ο χρόνος
που έχουν στη διάθεσή τους οι μαθητές εξαρτάται από την πολυπλοκότητα του
εξεταζόμενου θέματος. Γενικότερα, ενδείκνυται για εφαρμογή σε όλα τα φιλολογικά μαθήματα.
Παράδειγμα: «γιατί έπεσε η Πόλη το 1453;»
Ζητούμενο είναι οι μαθητές να συμβάλλουν στη διαδικασία με όποια ιδέα ή πρόταση ή «λέξη κλειδί» έρχεται στο μυαλό τους. Στη συνέχεια οι λέξεις κατηγοριοποιούνται και σχολιάζονται.
γνωστικού αντικειμένου με στόχο να διαπιστωθεί το επίπεδο των μαθητών, να
διερευνηθούν οι συνιστώσες του ή να γίνει διασαφήνιση ενός ή περισσοτέρων
εννοιών ή ενός ορισμού. Μπορεί επίσης να εφαρμοστεί στην αρχή μιας διδακτικής
ενότητας, στο πλαίσιο μιας δραστηριότητας διερεύνησης ή ακόμα και σε κάποια
στιγμή όπου μειώνεται η διάθεση της ομάδας για συμμετοχή. Η τεχνική αυτή
εφαρμόζεται συνήθως στην ομάδα μιας σχολικής τάξης με συντονιστή τον
εκπαιδευτικό αλλά μπορεί επίσης να διεξαχθεί σε υποομάδες, οπότε ο συντονιστής
είναι ένα από τα μέλη. Οι ιδέες παρουσιάζονται σε μικρό χρονικό διάστημα. Ο χρόνος
που έχουν στη διάθεσή τους οι μαθητές εξαρτάται από την πολυπλοκότητα του
εξεταζόμενου θέματος. Γενικότερα, ενδείκνυται για εφαρμογή σε όλα τα φιλολογικά μαθήματα.
Παράδειγμα: «γιατί έπεσε η Πόλη το 1453;»
Ζητούμενο είναι οι μαθητές να συμβάλλουν στη διαδικασία με όποια ιδέα ή πρόταση ή «λέξη κλειδί» έρχεται στο μυαλό τους. Στη συνέχεια οι λέξεις κατηγοριοποιούνται και σχολιάζονται.
Πηγές
___02.pdf | |
File Size: | 189 kb |
File Type: |